Kunststoffen of plastics maken deel uit van onze samenleving. Het is moeilijk om je een wereld zonder voor te stellen. Toch klinkt de roep naar minder plastics steeds luider. Er zijn al alternatieven op de markt voor heel wat zaken, maar als puntje bij paaltje komt en je je realiseert in welke toepassingen kunststof verwerkt zit, moet je je de vraag stellen of je überhaupt van plastics af wil.
Smartphone: van kabels tot schermen en beschermhoesje
Als je je smartphone (en zijn accessoires) ontleedt, dan merk je al snel dat dit compacte toestel heel wat onderdelen uit kunststof bevat. Volgens cijfers van Statista Research Department maakte kunststof zo’n tien jaar geleden nog 1/5 uit van de gebruikte materialen in een smartphone, sommige andere bronnen hebben het over 40%. Het volume is uiteraard afhankelijk van het type en soort smartphone. Maar één ding is zeker: een toestel zonder kunststof is quasi niet realiseerbaar. De vraag is: kan jij zonder je smartphone? Zijn er alternatieven voor je trendy ‘draadloze’ oortjes?
Bijna 40 verschillende kunststoffen in een auto
Een auto rijdt niet zonder onderdelen uit kunststof. Van bumpers, airbags, kabelisolatie en elektronische componenten tot het dashboard en andere onderdelen: kunststof is onmisbaar in je wagen. De meestgebruikte soorten plastics zijn: polypropyleen (PP), polyurethaan (PU) en polyvinylchloride (pvc). Metaal en kunststof zijn de hoofdbestanddelen van een veilige en milieuvriendelijke wagen. Door kunststof te gebruiken, verlaag je het gewicht van het voertuig en verminder je de uitstoot van CO2. Hoe zwaarder de wagen, hoe meer uitstoot. Kan jij zonder je wagen? Misschien wel, maar als een wagen een absolute must is voor je werk en je privéleven, dan is er vooralsnog geen wagen die kan opstarten en rijden zonder kunststof.
Overleven zonder kunststoffen is onhaalbaar
Veel van de zaken die hier opgesomd worden zijn niet levensnoodzakelijk. Als je dat wil, dan kan je zonder een smartphone of auto en kan je een boek lezen in plaats van te gaan sporten. Het vraagt de nodige discipline en creativiteit, maar eigenlijk kan het wel. Anders is het als je kwetsbaar bent en worstelt met gezondheidsproblemen. Stel je voor dat je je been verliest of dat je te kampen krijgt met een tumor of kanker. Bij radiotherapie bijvoorbeeld worden kunststoffen maskers gebruikt om de patiënt in de juiste positie te houden. Maar los van deze behandelingen is kunststof in de medische wereld gewoon een absolute must. Denk maar aan katheters, bloedzakken, steriele spuiten, handschoenen, … De lijst aan kunststoffen, ook ‘single-use plastics’, en accessoires is eindeloos. In coronatijden speelt/speelde kunststof trouwens een zeer belangrijke rol.
Kan jij je sport uitoefenen zonder plastics?
Wat is er ontspannender dan een ritje met je fiets of een avondloopje? Vrijwel elke sport die je je voor ogen haalt, kan je moeilijk of niet uitoefenen zonder accessoires uit plastics of kledij en beschermingsmiddelen waarin kunststoffen verwerkt zitten. Lopen zonder koptelefoon, hartslagmeter en/of horloge? Of fietsen zonder helm, klikpedalen en remkabels?
Plastic speelt cruciale rol bij levensnoodzakelijke behoeften
Slapen met plastics
Eten, drinken, slapen, wonen, …: een mens kan niet zonder. Wil je je smartphone laten of voortaan alle verplaatsingen met de fiets of met het openbaar vervoer doen, het kan. Maar kan je slapen zonder kunststof? Ga zelf eens na welke kunststoffen je vindt in je slaapkamer. Je zal ervan versteld staan. Wist je bijvoorbeeld dat er verschillende soorten kunststoffen in een doorsnee matras verwerkt zitten?
Eten met plastics
Kan je boodschappen doen of eten zonder plastics? Ja, dat kan zeker. Neem je eigen potjes mee of vraag je vis of vlees in een papieren verpakking in plaats van in plastic bakjes. Kan je je eten kopen voor de hele week? Neen, toch niet als je er op staat om dagvers te koken. Als je vers vlees vacuüm verpakt, dan verdrievoudig je de houdbaarheid. Doe je dat met verse groenten, dan kan je ze tot 4 keer langer vers houden. Kan jij elke dag naar de winkel? Is jouw gezin groot genoeg om een volledige kaasbol te verorberen binnen de houdbaarheidstermijn? Kiezen voor glas in plaats van PET? Lees dan eerst even hoe milieuvriendelijk de productie van glas is. Worden alle ‘single-use plastics’ verbannen, wat gebeurt er dan met voeding voor voedselbanken? Wat met noodhulp? Het zijn vragen waarop nog niet alle antwoorden zijn gevonden, toch niet als de oplossing er een moet zijn zonder plastics.
Bouwen met plastics
Wonen, een dak boven je hoofd, een warme plek om te schuilen tijdens de koude wintermaanden: als dat geen levensnoodzakelijke behoefte is! Bouwen is vrijwel onmogelijk zonder kunststoffen. Denk maar aan deuren, raamprofielen, bekabeling, elektriciteit, isolatie en allerlei buizen en leidingen voor het sanitaire aspect van je woning. De lijst is lang, heel erg lang.
Een leven zonder plastic is niet onhaalbaar, maar is een aanslag op je portemonnee
Een leven met ‘zero plastics’? Er zijn ontelbare blogs en vlogs waarin men probeert te bewijzen dat een leven zonder plastic haalbaar is. En in sommige gevallen lijkt het alsof dat effectief mogelijk is. Het kost heel wat moeite, want je moet met ontelbare zaken rekening houden en eigenlijk zijn de alternatieven – als die alternatieven er al zijn – niet altijd goedkoper, integendeel.